Rouwe Kost

Rouw is een onderwerp waar ik als psycholoog niet zo veel kennis over heb. Ook op persoonlijk vlak is mijn ervaring met verlies (gelukkig) beperkt. In mijn praktijk krijg ik af en toe wel cliënten die met rouw te maken krijgen. Zij hebben soms behoefte aan adviezen en tips voor hun rouwproces. Ik zocht een praktisch en nuchter boek over het onderwerp, en al googelend kwam ik uit bij dit boek. Het is verschenen in 2018, dus nog relatief nieuw.

Het boek is geschreven voor veel verschillende doelgroepen. Niet alleen voor jou als je rouwt om het verlies van een dierbare. Maar ook voor mensen die anderen willen helpen bij een verlies, zowel volwassenen als kinderen. En ten slotte is ook een deel van het boek geschreven voor mensen die weten dat ze zelf niet lang meer te leven hebben. Het boek geeft je handvatten om op een goede manier om te gaan met overlijden en rouw. Op een manier die bij jou past.

Ons oordeel in beeld

Opbouw van het boek

Het boek (of eigenlijk boekje, want het is een klein formaat) is opgedeeld in veel verschillende hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk is geschreven voor mensen die zelf rouwen en geeft uitleg over hoe een rouwproces kan verlopen aan de hand van twee modellen. Hierin worden fases en ‘rouwtaken’ beschreven, waarmee iemand in rouw te maken kan krijgen. Het komt ook duidelijk naar voren dat rouw niet logisch of voorspelbaar verloopt en voor iedereen anders kan zijn. Ik vond het opvallend dat hierbij de ‘klassieke’ vijf fases van rouw van Kübler-Ross (ontkenning, boosheid etc.) niet genoemd worden. Het is al langer bekend dat dit model door haar niet bedoeld was als een lineair proces. Toch lijken de fases inhoudelijk nog wel relevant. Wellicht is dit inmiddels achterhaald? Dat wordt niet duidelijk.

Het tweede hoofdstuk is bedoeld voor mensen die iemand anders willen steunen. In een speciale sectie met oranje pagina’s geeft de auteur zes bruikbare handvatten of tips voor steun bij een rouwproces, waardoor ze makkelijk terug te vinden zijn. Dit krijgt veel nadruk, omdat de auteur in de praktijk ziet dat veel mensen niet goed weten hoe te reageren en wat te doen wanneer iemand rouwt. Hierdoor doen ze vaak maar niets. Herkenbaar, denk ik. De auteur hoopt met dit hoofdstuk (en dit boek) daar verandering te brengen.

Hierna volgen twee hoofdstukken waarin de auteur beschrijft hoe onze houding ten opzichte van de dood in de loop van de tijd sterk veranderd is. Ze beschrijft hoe we steeds minder vertrouwd zijn geraakt met de dood en dat dit verklaart dat veel mensen niet goed weten hoe om te gaan met rouw in hun omgeving. Ik vond deze informatie best verrassend en het is kort en bondig opgeschreven, dus niet taai om te lezen. Vervolgens beschrijft de auteur in twee hoofdstukken hoe we de afstand tot de dood weer kunnen verkleinen en op een goede manier kunnen omgaan met sterven en rouw.

De laatste hoofdstukken van het boek geven tips voor het rouwproces in een aantal specifieke situaties: kinderen die rouwen, als iemand heel plotseling overlijdt en als je zelf weet dat je niet lang meer te leven hebt. Ten slotte geeft de auteur een lijst van tips om je meer te verdiepen in het onderwerp, in de vorm van websites, boeken en films.

Over het geheel genomen vind ik het boek vlot geschreven en geeft het veel en nuttige informatie en bruikbare tips. Het boek heeft een positieve toon en de illustraties maken het luchtig en soms ook grappig. Boeiend zijn ook de concrete voorbeelden uit de praktijk van de auteur. De structuur van het boek vind ik wat verwarrend. De volgorde van de hoofdstukken voelde niet altijd logisch en ik vind het soms lastig om dingen terug te vinden in het boek. Ook worden sommige zinnen meerdere keren herhaald. Daardoor had ik soms het idee dat ik een hoofdstuk al eerder had gelezen terwijl dit niet zo was.

WEtenschappelijke onderbouwing

Hanneke van de Plassche is uitvaart- en stervensbegeleider en heeft een eigen praktijk. Ook werkt zij als trainer en coach in het bedrijfsleven en is ze verbonden aan het Amsterdam Medisch Centrum (AMC) als docent Uitvaart en Rouw. Dit boek is gebaseerd op haar ervaringen in de begeleiding van mensen die te maken krijgen met een verlies. Achterin in het boek is een literatuurlijst opgenomen waardoor de auteur zich heeft laten inspireren. Het wordt niet goed duidelijk welke informatie afkomstig is uit welke bron.

Hoe dit hulpboek te gebruiken?

Het boek is vlot geschreven en makkelijk leesbaar, steunend en positief van toon en geeft veel praktische tips. Hierdoor is het naar mijn mening zeker goed bruikbaar als zelfhulpboek. Wel vind ik sommige tips voor het rouwproces erg stellig geformuleerd, bijna als een regel. Bijvoorbeeld dat het belangrijk is om de overledene altijd nog te zien om goed te kunnen rouwen. Dat staat voor mijn gevoel haaks op een belangrijk uitgangspunt, dat de auteur ook onderschrijft. Namelijk dat rouw een persoonlijk proces is en dat je moet doen wat voor jou goed voelt. Ik denk dat ik tips uit het boek zeker kan gebruiken als een cliënt of iemand uit mijn persoonlijke omgeving te maken krijgt met verlies. Ik zal het in de toekomst waarschijnlijk wel aanraden als iemand me vraagt naar een praktisch en makkelijk geschreven boek over het onderwerp.